काठमाडौं । एमाले अध्यक्ष केपी ओली केही वर्षयता नेपाली राजनीतिको केन्द्रमा छन् । ६२\६३ यताका राजनीतिक घटनाक्रमहरुमा निर्णायक र हस्तक्षेपकारी भूमिकामा देखिइदै आएका ओली भारतले नेपालको संविधानमाथि असन्तुष्टि जनाउँदै लगाएको नाकाबन्दीपछि थप चर्चित र प्रखर राष्ट्रवादी नेताको छबि बनाउन सफल भए ।
सुशीललाई जितेर प्रधानमन्त्री
२०७२ सालको असोज ३ गते नेपालले नयाँ संविधान जारी गरेपछि असोज ६ गतेबाट भारतले नेपालमाथि अघोषित नाकाबन्दी लगाएको थियो ।
भारतको नाकाबन्दी सुरू भएको तेस्रो हप्ता लागेपछि २०७२ असोज २४ गते ओली र कांग्रेसका सुशील कोइरालाबीच प्रधानमन्त्रीका लागि प्रतिस्पर्धा भयो ।
कोइरालालाई हराएर ओली प्रधानमन्त्री बने । ५८७ मत खसेकोमा ओलीले ३३८ मत पाए । पूर्वप्रधानमन्त्री तथा पार्टी अध्यक्ष माधव नेपाललाई हराएर एमाले अध्यक्ष भएका ओलीले एमालेको संसदीय दलको नेतामा पनि तत्कालीन पार्टी प्रमुख तथा पूर्वप्रधानमन्त्री झलनाथ खनाललाई हराएका थिए ।
भारतको नाकाबन्दी खुलेर विरोध
छोटो समयमा विभिन्न मोर्चामा तीन पूर्वप्रधानमन्त्रीलाई हराएर शक्तिशालीरुपमा उदाएका ओलीले भारतले गरेको नाकाबन्दीको खुलेर विरोध गरे ।
भारतले यसअघि पनि नेपालमा ३ पटक नेपालमाथि नाकाबन्दी लगाइसकेको थियो ।
जब जब भारतले नेपाललाई अप्ठ्यारो पार्न खोज्छ त्यतिबेला विकल्पका रुपमा चीनको साथ खोज्ने परम्परालाई ओलीले पनि पछ्याए ।
व्यापार तथा पारवाहन सन्धिमा हस्ताक्षर
अघिल्ला शासकहरुको तुलनामा ओलीले एककदम अघि बढेर चीनसँग पहिलोपटक नेपालको तर्फबाट व्यापार तथा पारवाहन सन्धि नै गरे ।
२०७२ साल चैत ८ गते चीन भ्रमणमा गएका ओली र चिनियाँ समकक्षी लि केकिङबीच व्यापार तथा पारवाहन सन्धि भएको थियो ।
पहिलो कार्यकालमा व्यापार तथा पारवाहन सन्धि गरेका ओलीले दोस्रो प्रधानमन्त्री कालमा उक्त सन्धिको प्रोटोकलमा हस्ताक्षर गरेका थिए ।
तत्कालीन राष्ट्रपति विद्यादेवी भण्डारी र चिनियाँ राष्ट्रपति सि चिनफिङको उपस्थितिमा २०७६ साल वैशाख १६ गते नेपालका परराष्ट्रमन्त्री प्रदीप ज्ञवाली र चीनका यातायातमन्त्री सि स्याओपेङले प्रोटोकलमा हस्ताक्षर गरेका थिए ।
चीनसँगको व्यापार र पारवाहन सन्धिपछि दवावमा आएको भारतले विस्तारै खुकुलो बनाउँदै नाकाबन्दी हटायो ।
यस घटनापछि ओली नेपाली राजनीतिमा एक शक्तिशाली र प्रखर राष्ट्रवादी नेताको छबि बनाउन सफल भए । उनको यो राष्ट्रवादी छबिलाई थप उजिल्याउने काम चुच्चे नक्सा जारी गरपछि पनि भयो ।
नयाँ नक्सा जारी
करिब ५ दशकदेखि नक्साबाट गायब पारिएका दार्चुला जिल्लाभित्र पर्ने लिम्पियाधुरा, लिपुलेक र कालापनी समावेश गरेर २०७७ साल जेठ २ गते नयाँ नक्सा जारी भयो । यी सबै कामको जस ओली नै पाए ।
उनलाई राजेनताको रुपमा हेरिन थालियो । तर नाकाबन्दीको चर्को विरोध, भारतले अतिक्रमण गरेको नेपाली भूमि नक्सामा समावेश र आश्चर्य लाग्ने गरी विकासका मोडल सुनाएर वाहवाही कमाएका ओलीले आफ्नो साखलाई जोगाइराख्न सकेनन् । उनलाई ओरालो यात्रामा हिडाउने पहिलो कडि बन्यो उनको अनुदारवादी शासकीय शैली ।
अहंकारले गुमाए अवसर
आफ्नो स्वार्थविपरित रहेका व्यक्ति वा समूहलाई टिक्नै नदिने प्रवृत्ति ओलीकै लागि अभिसाप बनेर आयो । नत्र माओवादी सहितको नेपाल कम्यूनिष्ट पार्टी र सरकारको समेत नेत्तृत्वमा रहेका ओली सुझबुझका साथ चलेका भए उनले नेपालको कायापलट गराउन सक्थे । तर पनि यी र यस्ता अनेक अवसरहरु हुँदाहुँदै पनि ओली पटक पटक चुके ।
नेकपा एकतापछि कुशल नेतृत्व र व्यवस्थपन गर्न नसक्नु, संसद विघटन गर्नु, हरेक विषयमा आफै मात्रै जानकार जस्तो प्रस्तुत हुनु, अरुका कुरा सुन्दै नसुन्नु र आलोचना गर्नेमाथि देखाएको प्रतिशोधपूर्ण रवैया लगायतले उनको ओरालो यात्रा सुरु भयो । ओलीको किचन क्याबिनेटमा भएका व्यक्तिका कारण पनि उनी आम जनतामाझ अलोकप्रिय हुँदै गए ।
भ्रष्ट्रचार आरोपीको बचाउ
ओलीको वरिपरि हुने आसेपासेहरुको अराजनीतिक संस्कृति, छुद्र बोली र उनीहरुले दिएका गलत सल्लाह मान्नुले पनि उनलाई अधोगतितर्फ डो¥याउँदै लग्यो । आफ्ना आसेपासेहरुको गल्ती र भ्रष्टाचारको आरोप लाग्दा पनि उनी बचाउमा लागे ।
उनको पद र गरिमा अनुसार उनले कतिपय विषयमा बोल्नुभन्दा चुप बस्नु वेश हुन्थ्यो । तर उनी बोल्नै नपर्ने विषयहरुमा पनि सामान्य टोले गुण्डाको शैलीमा प्रस्तुत हुन्थे, जुन ओलीका लागि झन घातक सावित् हुँदै गयो ।
केही बाह्य हस्तक्षेप र धेरै ओलीकै कारण झण्डै दुई तिहाई सहितको सरकारको नेतृत्व गरिरहेका उनी सत्ता बहिगर्मन पछि अहिले प्रतिपक्षीको भुमिकामा छन् । शासनसत्ता गुमाएपछि विक्षिप्त जस्तै देखिएका ओलीको अन्टसन्ट बोल्ने शैलीमा कत्ति पनि परिवर्तन आएको छैन, आफ्ना मान्छेहरुको बचाउमा खुलेरै लाग्ने बानी पनि यथावत नै छ ।
जुन पछिल्लो पटक नक्कली शरणार्थी प्रकरणमा पनि देखियो । यो प्रकरणमा संलग्न पार्टी सचिव तथा पूर्वउपप्रधानमन्त्री समेत भइसकेका टोपबहादुर रायमाझीलाई उनले सहज तरिकाले अनुसन्धानमा पठाउन भूमिका खेलेनन् ।
प्रहरीले पक्राउ पुर्जी जारी नै गरिसक्दा पनि उनले टोपबहादुर पक्रने विषयलाई राजनीतिक प्रतिशोध भनिरहे ।
नक्कली भुटानी शरणार्थी प्रकरण सतहमा आएपछि प्रधानमन्त्री प्रचण्ड र कांग्रेस सभापति शेरबहादुर देउवासँग उनले गरेको तारान्तारको भेटघाटलाई पनि शंकास्पद दृष्टिकोणबाट हेरियो । तीन शीर्ष नेताबीच भएको बारम्बारको भेट र छलफललाई हाइप्रोफाइल जोगाउने सुत्रको खोजीको रुपमा आम सर्वसाधारणले बुझे ।
यसले पनि ओलीको छबि धुमिल्याउने काम गरेको छ । पछिल्ला दिनहरुमा ओली निरन्तर ओरालो यात्रामा छन् भन्ने उनले बोलेका कुराहरुले नपाएको चर्चाले पनि पुष्टि हुन्छ ।
ओलीका बोलीमाथि चासो कम हुँदै
कुनै समय जे बोले पनि सञ्चारमाध्यम र सामाजिक सञ्जालहरुमा मुख्य स्थान ओगट्ने ओलीका बोलीहरु माथि चासो कम हुँदै गएको छ ।
पब्लिक अडिटिङ शक्तिशाली हुँदै जाँदा नेताहरु बोल्ने मात्रै हुन् गर्ने केही होइनन् भन्ने बुझाई स्थापित हुँदै जाँदा आजभोली ओली शैलीका कटाक्ष, व्यंग्य र हावादारी कुराप्रति आम मानिसको रुची समेत घट्दै गइरहेको छ ।
नत्र पार्टीभित्र निकै लामो संघर्षपछि नेतृत्वमा पुगेका ओलीको उदय ओलीको उदय नेपाली राजनीतिमा उत्साहप्रद नै थियो । केपी ओलीसँग रहेको भिजन, राजनीतिक अडान, पार्टीभित्रको पकड र समृद्धिका लागि उनले देखाएका सपनाहरु कार्यान्वयनको बाटोमा समेत गएको भए उनी नेपालको राजनीतिमा मात्रै होइन दक्षिण एशियाकै एक सफल राजनेताको रूपमा स्थापित हुने प्रशस्तै अवसर थियो ।
