काठमाडौं । पति प्रधानमन्त्री हुँदा वा पति गृहमन्त्री हुँदाः विवादमा पर्छन चाहिँ पत्नीहरु । पति शक्तिमा हुँदा पत्नीहरुलाई त्यस्तो कुनै वैधानिक अधिकार त प्राप्त हुँदैन तर सरुवा, बढुवा, नियुक्ति, ठेक्का, सेटिङ, दलाली सबै जसो काममा घरका महिलाहरुको सक्रियता बढेको भनेर चर्चा हुन थाल्छ ।
बालकृष्ण खाँड गृहमन्त्री भएको बेला उनकी कान्छी पत्नी मञ्जु खाँडको भूमिकालाई लिएर मानिसहरुले शंका गर्थे ।
यस्तो शंकाको पृष्ठभूमिमा मञ्जुको पास्ट लाइफ देख्न सकिन्छ । आफ्ना न्यायाधीश पति तेजबहादुर कार्कीको सम्पत्ति समेत सोहोरेर मञ्जु बालकृष्णकी पत्नीको सौता बनेर खाँड परिवारमा प्रवेश गरेकी थिइन् ।
अरुलाई न्याय दिने न्यायाधीश कार्कीले त्यो बेला गिरिजाप्रसादलाई भेटेरै आफ्नै लागि न्यायका याचना गरेका थिए ।
शेरबहादुर देउवा पत्नी आरजु राणाबारे त भन्नै परेन । आफू कहाँ काम लिएर जाने हर कोहीलाई देउवाले भन्ने गर्छन् रे – भाउजुसँग सल्लाह गर्नू ।
६५ सालमा बाबुराम भट्टराई प्रधानमन्त्री बने, उपलब्धीको दृष्टिले केही उत्साहकै काम पनि गरे उनले । तर विवादमा चाहिँ उनकी पत्नी हिसिला यमी परिन् ।
हिसिलाले आफ्ना माइती पक्षका एक एक मान्छे छानेर कसैलाई लोक सेवाको अध्यक्ष बनाइन्, कसैलाई केयुकेएलको निर्देशक बनाइन् एवं प्रकारले हिसिलाले आफन्त व्यवस्थापन गरिन् ।
अहिले प्रधानमन्त्री छन् पुष्पकमल दाहाल प्रचण्ड । प्रचण्डकी धर्मपत्नी अशक्त हुनुहुन्छ । तर छोरी गंगाले नै प्रधानमन्त्रीले गर्ने कामको निर्धारण गरिदिन्छिन् भनेर चर्चा हुन्छ ।
हाम्रो जस्तो भ्रष्ट शासन प्रशासन भएको मुलुकमा शक्तिशालीका पत्नीहरु वा फस्र्ट लेडीहरु मात्रै सदाचारयुक्त नै हुन्छन् भनियो भने त्यो अनौठो हुन जान्छ ।
यसो भनिरहँदा अर्को एक महत्वपूर्ण र मानिसहरुलाई नपच्ने कुरा पनि राख्न चाहन्छु । त्यो के हो भने – हाम्रो समाजको चिन्तन महिलाद्वेषी छ ।
अर्थात गल्ती पुरुषले गरे पनि दोष चाहिँ महिलालाई लगाउने सामाजिक चिन्तन चाहिँ छ – यो सत्य हो । उदाहरणका लागि बाल गायिका र नायक पल साहको घटनामा समाजले बालिकालाई नै दोष लगायो । क्रिकेटर सन्दीप लामिछानेको प्रकरणमा पनि पीडितलाई नै समाजले दोष लगाएको छ ।
छोटो पहिरन लगाएर हिँडेकी युवतीलाई कसैले बलात्कार ग¥यो भने समाजमा त्यस्ता मान्छे पनि निस्किन्छन् जसले तर्क गर्दै भन्छन् – ‘बलात्कारलाई आमन्त्रण गर्ने गरी त्यसले कपडा चाहिँ किन छोटो लगाएकी त ?’
प्रशंग थियो पति शक्तिशाली हुँदा पत्नीहरुको कमाउ धन्दाको । हिजो माइतीघर चौकमा भ्रष्टाचारविरुद्धको खबरदारी सभामा पुगेका बाबुराम भट्टराई र हिसिला यमीविरुद्ध नै मानिसहरुले प्रश्न उठाए ।
विशेषगरी हिसिला यमीमाथि मानिसहरुले आर्थिक अपारदर्शितामा प्रश्न उठाउने गर्छन् । धेरैको प्रश्न छः – आफैं भ्रष्टाचारमा चुर्लुम्म भएकाहरु, अहिले अरुलाई खबरदारी गर्ने अभियानमा कुन नैतिकताले सहभागी हुन आउँछन् ?
फोटो १
आम मानिसहरुले चासो राखिरहेको प्रशंगमा हिजै काठमाडौंका मेयर बालेन शाहले सामाजिक सञ्जालमा भ्रष्टाचार विरुद्धको आन्दोलनमा सडक नाटक गर्न आउनेहरुलाई सिधै लगेर बागमतीमा चोबल्नु पर्छ भन्दै कटाक्ष गरे ।
जनताले भोट दिएर सांसद बनाइ सकेपछि सडकमा नाटक गर्न आउने होइन, संसदमा बसेर गतिलो नीति बनाउनु पर्ने भन्दै बालेन आवेसमा आएका थिए । बालेनलाई रुष्ट पार्नेमा सायद रास्वपाका सभापति रवि लामिछानेसहित अन्य सांसदहरु थिए ।
यसअघि बालेनले ‘नयाँ, पुराना सबै नेताहरु चोर हुन्, कसैलाई देशको माया छैन’ भन्दै आक्रोश पोखेका थिए ।
हाम्रो देशमा कांग्रेस, एमाले, माओवादीका नेताहरु कसैलाई कसैसँग समस्या छैन । तर नयाँ र फरक सोचका नेतासँग सबैको समस्या सिर्जना भइरहेको छ । धरानमा हर्क साम्पाङ घेरामै छन् ।
काठमाडौंमा प्रधानमन्त्रीले आयोजना गरेको बैठकलाई समेत बालेनले ‘बाल’ दिन छाडेका छन् । हिजो काठमाडौं विद्यासुन्दर शाक्य मेयर हुँदासम्म उनका बारे साविकका कुनै दल, नेताले प्रश्न उठाउँदैन थिए । किनभने शाक्य अरु झै निकम्मापनका प्रतिमूर्ति थिए –धेरैले यसै भन्छन् ।
अहिले बालेनले के के गरे, त्यो भन्दैछु । सडक पेटीको व्यापार बन्द गरे । अतिक्रमित सावर्जनिक स्थलका संरचनामा डोजर लगाए । टुकुचा हडप्नेविरुद्धको मुद्दा जिते ।
काठमाडौंका हरेक सार्वजनिक स्थलमा सिसि टिभी जडान गर्न प्रहरीलाई बजेट दिए । विद्यालयमा शिक्षासँगै सिप कार्यक्रमको थालनी गरे । गुजुल्टिएका तार हटाउने अभियान सुरु गरे ।
अनलाईनबाटै महानगरको सेवा लिन सकिने गरि केएमसी एप सञ्चालमा ल्याए । काठमाडौं महानगरभित्र एम्बुलेन्स सेवालाई पूर्णतः निशुल्क बनाए ।
सुधारका काममा वाधा गर्ने संघीय सरकारविरुद्ध नै आन्दोलन गरे । काठमाडौं महानगरको पैसा कस्तो विकासमा खर्च गर्नु उपयुक्त हुन्छ ? भनेर जनतासँग सुझाव मागे ।
काम गर्ने र काम नगर्ने निकम्माहरुलाई एकै ठाउँमा राखियो भने – हुने भनेकै झमेला हो । पहिले देउवा सरकार, अहिले प्रचण्डसरकारसँग बालेनको झमेलाको खास कारण नै यहि हो ।
कुरा मात्रै गर्ने, काम गर्न रोक्नेहरुले बोलाएको बैठकमा किन जानु ? भन्ने लाग्यो होला सायद, आजकल प्रधानमन्त्रीले बोलाएको बैठकमा पनि बालेन जान छाडेका छन् ।
एउटा महानगरको मेयरले यति धेरै सुधारका काम सुरु गर्न सक्छ भने संघीय सरकारको हातमा कसैले हत्कडी लगाइ दिएको छ कि ? यिनको मगजमा पोलियो लागेको छ ? किन हुँदैन सुधारको सुरुवात ?
छोटो प्रशंग नक्कली भुटानी शरणार्थी प्रकरणको जोडिहाल्छु । कांग्रेस, माओवादी–समाजवादी आदि सत्तारुढ पार्टी र तिनका नेताहरुका काण्डको सूची पनि लामै छ । तर अहिले यी दल सम्बद्ध नेता कार्यकर्ताहरु एकोहोरो भन्न थालेका छन् – प्रचण्डलाई गाली गर्नेहरु कता गए ? देख्यौं त क्रान्तिका नायकको हिम्मत ? माओवादी भनेको कस्तो पार्टी रहेछ थाहा भयो होला नी ?
यी प्रश्न सँगै प्रचण्ड नारायणकाजीको नाममा जिन्दावाद र सल्युटका शृङ्खला पनि चलेका छन् । हाम्रा नेताहरुबाट विगतमा भएका असंख्य अपराध, बेइमानी, धोकाधडीको फेहरिस्त खुट्टाले कुल्चेर एउटा प्रशंगलाई जयजयकार गरिनु पनि अलि हतार नै हुन सक्छ ।
देवकोटाले जस्तै मानवतावादी एउटा कविता हिटलरले लेखेको रहेछ भने उसलाई त्यही कविताकै भरमा मानवतावादी महान राजनेता भनिहाल्छ मिल्छ ? राम्रोलाई राम्रो, नराम्रोलाई नराम्रो भन्न रत्तिभर कञ्जुस्याईँ छैन तर अहिलेको समय ‘पर्ख र हेर’को हो ।
(भिडियो)
