- सुस्मिता वानिया
काठमाडौं । । कोभिड–१९ पछि समग्र अर्थतन्त्रमा तरलता अभावको समस्या देखिए निक्षेप कर्जा पनि बढ्न छाड्यो । त्यसपछि बैंकहरूले बजारको मागअनुसार निक्षेप कर्जा दिन सकेनन् ।
यतिबेला बैंकले ब्याज बढाएपछि उद्योगी ऋण लिन तयार छैनन् । हाल बैंकसँग निक्षेप अनुपात ८५.४४ प्रतिशत मात्र कर्जा रहेको छ भने बजारमा कर्जा अपेक्षाअनुरुप हुन सकेको छैन ।
केही समयदेखि बजारमा कर्जा प्रवाह ठप्प भएपछि बैंक तथा वित्तीय संस्थामा तरलता अभावको समस्या देखिएको छ ।
सुस्त अर्थतन्त्र र बाह्य क्षेत्रको दबाब कम गर्न केन्द्रीय बैंकले मागमा संकुचन ल्याउने उद्देश्यले गत वर्षदेखि ब्याजदर बढाउने नीति ल्याएको हो । तर, वित्तीय क्षेत्रमा राष्ट्र बैंकले अपेक्षा गरेजस्तो सहज भने भएन ।
गत जनवरीमा वाणिज्य बैंकहरूको कर्जाको औसत ब्याजदर १३.०३ प्रतिशत थियो, जुन एक दशकयताकै उच्च हो । जसले सुस्त अर्थतन्त्रलाई झनै कठिन बनायो । बजारमा निक्षेप कर्जा बढ्न छाड्यो भने चर्को ब्याजदरको बोझ झनै खतरनाक हुन्छ । गत फागुनमा चार अर्बभन्दा बढी ऋणको माग भए पनि बैंक तथा वित्तीय संस्थाले दिन सकेनन् ।
हाल बैंकमा निक्षेप कर्जाको अनुपात ८५.४४ प्रतिशत मात्रै रहेको छ । जबकि पछिल्लो १० महिनामा मात्रै निक्षेप ५ दशमलव ७ प्रतिशतले बढेर ५ अर्ब ४८ अर्ब ८८ करोड रुपैयाँ पुगेको छ ।
बैंक तथा वित्तीय संस्थामा पछिल्लो एक महिनामा औसत दैनिक ७ अर्ब ७० अर्ब रुपैयाँ बढी तरलता रहेको छ भने चालु आर्थिक वर्षमा २७२७ अर्ब रुपैयाँ बराबरको स्थायी तरलता सुविधा पुगेको छ ।
यस अवधिमा बैंकहरूले दुई पटक कर्जाको ब्याज घटाएका छन् । तर, गत महिना ब्याजदर उच्च भएकाले अहिले कर्जाको माग कम भएको विज्ञहरू बताउँछन् ।
बजारमा सोचेअनुरुप कर्जा प्रवाह हुन नसक्नुको कारण कर्जा उपलब्ध गराइसकेको छ । राष्ट्र बैंकको आर्थिक अनुसन्धान विभागका अनुसार कुल गार्हस्थ्य उत्पादनको ९८ प्रतिशत ऋण बजारमा रहेको छ ।
अघिल्लो वर्षको तुलनामा निक्षेपको ब्याजदर ३ प्रतिशतले बढेर ४८ खर्ब ४५ अर्ब ३९ करोड पुगेको छ । तर, सोचेअनुरुप कर्जा प्रवाह हुन सकेको छैन ।
राष्ट्र बैंकको आर्थिक विभागका अनुसार वैशाखको १३ दिनको तथ्यांक हेर्दा निक्षेप नौ अर्बले घटेको छ भने कर्जा १२ अर्बले बढेको छ ।
यस हिसाबले अर्थतन्त्रका परिसूचकहरु सकारात्मक बन्दै गएका छन् । यद्यपि, यो पर्याप्त छैन। सरकारको पुँजीगत खर्चमा आएको कमी, निर्माणमा रोक, सहकारी र लघुवित्तमा तरलताको समस्या यथावत छ ।
